جریان‌های «آلترناتیو» در سینمای جهان و ایران (مطالعۀ موردی جشنوارۀ فیلم عمّار)

نوع مقاله: ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر( نویسنده مسئول)

2 کارشناسی ارشد سینما، دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر

چکیده

این مقاله به بررسی جریان‌های آلترناتیو (بدیل) در سینمای جهان و ایران پرداخته و به‌صورت موردی، به آثار به نمایش درآمده در جشنوارۀ فیلم عمّار می‌پردازد. برای ورود به بحث، ابتدا سه موج سینمای آلترناتیو در تاریخ سینمای جهان به طور اجمالی، بررسی می‌شود: سینمای مستقل ایالات متحده، سینمای آوانگارد فرانسه و سینمای سوم آرژانتین. شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و هنری‌ که در پس‌زمینۀ ظهور هر یک از این موج‌ها وجود داشته، واکاوی می‌شود تا نسبت آنها با گونه‌های سینمای آلترناتیو ایران پس از انقلاب اسلامی سنجیده شود. چارچوب نظری مقاله مبتنی بر نظریۀ انتقادی مکتب فرانکفورت است که با ترکیب اقتصاد سیاسی، تحلیل متنی و تحلیل اثرات اجتماعی و ایدئولوژیک، رویکردی انتقادی و فرا رشته‌ای به محصولات و جریان‌های فرهنگی- هنری دارد. در این مقاله در کنار روش توصیفی-تحلیلی، از روش مصاحبۀ عمیق با خبرگان این حوزه و مشاهدۀ مشارکتی در کارگاه‌های مربوط به سینمای آلترناتیواستفاده شده است. این مقاله معلوم می‌کند که نه‌تنها سینمای ایران- به‌واسطۀ تحولات و دگرگونی‌های ناشی از انقلاب اسلامی- به یک «سینمای آلترناتیو» در سینمای جهان تبدیل شده، بلکه درون این سینما نیز جریان‌های آلترناتیو جدیدی ظهور کرده‌اند که به‌دنبال متمایز کردن خود- نه تنها از سینمای جهان، بلکه از جریان اصلی سینمای ایران- هستند. جشنوارۀ فیلم «عمّار» به‌عنوان نمونه‌ای از این‌گونه جریان‌ها، در پژوهش حاضر بررسی و وجوه اشتراک و افتراق آن با سایر جریان‌های آلترناتیو سینمای جهان تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Alternative Movements in World Cinema & Iranian Cinema: A Case Study of Ammar Film Festival

نویسندگان [English]

  • Shahab Esfandiary 1
  • Maryam Jomaa 2
1 Assistant Professor at Faculty of Cinema and Theater, Art University
2 M.A in Cinema, Faculty of Cinema Theater of Art University
چکیده [English]

This article surveys  Alternative Cinema movements in world cinema and Iranian cinema, and presents  a case study of Ammar Film Festival. Initially, three types of alternative cinema in the history of film are examined in brief: The Independent Cinema of Unites States, Avant-Garde Cinema in France & the Third Cinema of Argentina. The conditions that led to the emergence of each movement, including political, social, economical & aesthetic, are explored to find out if there are any correlation between them & alternative forms of Iranian cinema after the Islamic Revolution. The theoretical framework of the present article is based on Critical Theory of Frankfurt School. This perspective enables a combination of socio-economical and textual analysis of artworks. Apart from the descriptive & comparative analysis in the first part of the paper, a series of in-depth interview with filmmakers and academics of the field were conducted & participatory observation in workshops of alternative cinema and Ammar Film Festival has been undertaken for this study. The initial argument of this article is that after the Islamic Revolution Iranian Cinema  became an alternative cinema on the world stage. It is also argued  that other alternative cinemas emerged within Iranian cinema  that try not only to distinguish themselves from world cinemas but also distance themselves from the mainstream Iranian cinema. Ammar Film Festival has been studied in this paper as a case to identify the differences between this movement & other alternative cinemas in the world.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alternative Cinema
  • Iranian cinema
  • Islamic Revolution
  • Ammar Film Festival

مراجع

استم، رابرت (۱۳۸۹). مقدمه‌ایبر نظریۀفیلم (مترجم: گروه مترجمان). تهران: انتشارات سورۀ مهر.

آوینی، مرتضی (۱۳۹۰- الف). آینۀجادو (جلد 3). تهران: نشر واحه.

آوینی، مرتضی (۱۳۹۰- ب). رستاخیز جان. تهران: نشر واحه.

بوردول، دیوید؛ و تامسون، کریستین (۱۳۹۳). تاریخ سینما. تهران: نشرمرکز.

خمینی، سید روح‌الله (۱۳۷۸). صحیفۀ امام (جلد ۵). تهران: موسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

دویکتور، انیس (۱۳۹۴). آوینی؛ آفریننده‌ای بی‌سابقه. نشریۀ راه. (۶۱). ۵5-۵1 .

مددپور، محمد (۱۳۹۰). آشنایی با آرای متفکران دربارۀ هنر (جلد ۵). تهران: انتشارات سورۀ مهر.

مصاحبه ها:

جمعه، مریم (1394). "جریانهای سینمای بدیل (آلترناتیو) در ایران پس از انقلاب اسلامی؛ بخش عملی: فیلم مستند "سینمای آلترناتیو در ایران پس از انقلاب اسلامی"، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده سینما تئاتر ،دانشگاه هنر، تهران

کلیه مصاحبه های مندرج در این مقاله از پایان نامه نظری و پروژه عملی فوق الذکر استخراج شده است.

Adorno, T; and Horkheimer; M (1972). Dialectic of Enlightment, trans. J. Cumming. New York :Seabury Press (reprint New York: Continuum. 1989).

Benjamin, W (1973). Illuminations. Fontana, London

Bordwell, D (1979). The art cinema as a mode of film practice. Film Criticism, 4 (1). 56-64.

Bordwell, D. (2007). But what kind of art?. Retrieved October 28, 2015, from: http://www.davidbordwell.net/blog/2007/04/20/but-what-kind-of-art.

Canudo, R (1911). The Birth of a Sixth Art. French film theory and criticism. 58-66.

Chanan, M (1997). The changing geography of third cinema. Screen vol. 38 no. 4.

Clarke, Simon (2008). Culture and identity” the SAGE Handbook of Cultural Analysis. SAGE Publication. Aug. 2011. http://www.sage-ereference.come/view/hdbk_culturanalysis/n24.xml

Devictor, A (2010). Iranian Cinema: a Political History & Iran Cinema and the Islamic Revolution. Iranian Studies. Vol.43. Issue 3. 432-436.

Esfandiary, S (2012). Iranian cinema and globalization: national, transnational, and Islamic dimensions. Intellect Books.

 Getino, O; & Solanas, F (1969). Towards a third cinema. Cineaste (Winter 1971). 220-230.

Getino, O.; & Solanas, F (1978). Cinéma d’auteur ou cinéma d’intervention?. Table Ronde avec Fernando Solanas et.al. in Ciném Action I. Paris. 1978. 60.

Guneratne, A. R.; & Dissanayake, W (2003). Rethinking Third Cinema. Psychology Press.

Hagener, M (2007). Moving forward, looking back: The European Avant-garde and the invention of film culture. 1919-1939. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Jahed, P (2012). Directory of world cinema. Bristol. UK: Intellect.

____(2014) . Underground Cinema in Iran. Film International, 12 (3). 106-111.

Levy, E (1999). Cinema of outsiders. The Rise of American Independent Film. New York UP. New York.

Mathis, E.; & Mendik, X (2004). Alternative Europe: eurotrash and exploitation cinema since 1945. Wallflower Press.

Merritt, G (2000). Celluloid mavericks: the history of American independent film. Basic BooksNaficy, H (Ed.) (2013). Home, exile, homeland: film, media, and the politics of place. Routledge.

Nealon, J. T; & Irr, C (Eds.) (2012). Rethinking the Frankfurt School: Alternative legacies of cultural critique. SUNY Press.

Reekie, D (2007). Subversion: The definitive history of underground cinema. London: Wallflower.

Semati, M (Ed.) (2007). Media, culture and society in Iran: living with globalization and the Islamic state (Vol. 5). Routledge.

Stam, R (1990). The Hour of the Furnaces and the two avant-gardes. The social documentary in Latin America. 251-267.

_____ (2003). Beyond Third Cinema: the aesthetics of hybridity. Rethinking third cinema. 31-48.

Szabo, C (2010). Independent, Mainstream and In Between: How and Why Indie Films Have Become Their Own Genre. Honors College Theses. Paper 96. http://digitalcommons.pace.edu/honorscollege_theses/96.

Tzioumakis, Y (2006). American Independent Cinema, An Introduction. Edinburgh.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار