نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار علوم ارتباطات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار علوم ارتباطات، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22034/jiscm.2021.266242.1185

چکیده

این پژوهش، مطالعه‌ای میان‌رشته‌ای درمورد تأثیرات «انسان‌شناسی فلسفی» بر «نظریه‌پردازی ارتباطات و سیاست‌گذاری رسانه‌ای» است و درصدد بررسی این مسئله است که پارادایم- شیفت در اندیشة انسان‌شناسی، چگونه دانش ارتباطات را دستخوش دگرگونی کرده است. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از روش تحقیق کتابخانه‌ای و فوکوس‌گروپ، نمودهای گفتمانِ دو رویکرد کلانِ انسان‌شناسیِ فلسفی (ذات‌گرایی و نامینالیسم)، در نظریات ارتباطی و سیاست‌گذاری رسانه‌ای را استخراج کردیم. یافته‌های این تحقیق، ما را به شناختی جدید از دانش رسانه‌ای می‌رساند که می‌توان آن را تحت‌تأثیر نوع انسان‌شناسی، به دو بخشِ «نظریه‌های ارتباطی ذات‌گرا» و «نظریه‌های ارتباطی نامینالیستی» تقسیم کرد. همچنین، نشانگر این واقعیت است که تکنولوژی و دانش رسانه‌ای در درون بافتار فکری انسان‌شناسی قرار دارد و از سوی آن احاطه شده است. به‌علاوه، نتایج به‌دست‌آمده، ما را به این شناخت می‌رساند که چگونه گفتمان‌های مسلط انسان‌شناسی، پیش‌فرض‌هایی تولید کرده‌اند که در نظریه‌پردازی و سیاست‌گذاری رسانه‌ای، تأثیراتی عمیق گذاشته‌ است، حال‌آن‌که منشأ این پیش‌فرض‌ها تاکنون برای ما نامرئی بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Anthropological Foundations of Theorizing Communication & Media Policy Making

نویسندگان [English]

  • Ebrahim ahrari 1
  • zahra Kharazi mohamadvandi Azar 2
  • Nasim Majidi Ghahroudi 3

1 PhD student in Communication Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor of Communication Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran (Corresponding Author)

3 Assistant Professor of Communication Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran

چکیده [English]

This research is an interdisciplinary study of the impact of “Philosophical Anthropology” on “Communication Theorizing” & Media Policy Making. The research is opting to survey on the fact that how paradigm shift in anthropological thought has transformed communication knowledge. To achieve this, by acquiring the methodology of library study & focus group, the manifestations of the discourse between the two mass approaches of philosophical anthropology (Nominalism & essentialism) in communication theories and media policy making were extracted. The findings of the research direct us to a new cognition of media knowledge which can be divided into two communication theories of essentialism & nominalism under the influence of anthropology. This also indicates the fact that technology and media literacy are inside the context of anthropology. In addition to that the outcomes lead us to the understanding of how dominant anthropology discourses have produced pre assumptions which have been effective in theorizing of media policy making. And, the origin of these pre assumptions have not been visible to us so far.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communication Anthropology
  • Media Policy Making
  • Media Theorizing
  • Anthropology and Media
  • Essentialism & Nominalism
ـ اسکندری، حسین (1391) نظریه و عمل رسانه‌های آموزش در عصر دیجیتال. تهران: انتشارات سمت.
ـ برزویی، محمدرضا؛ و مبینی، مجید (1393)، «بررسی انتقادی نظریة دریافت استوارت هال». نشریة مطالعات تحول در علوم انسانی. پاییز و زمستان. پیاپی 3. 46-27.
ـ پوپر، کارل ریموند (1364). جامعة باز و دشمنانش. (مترجم: عزت‌اللّه فولادوند). تهران: انتشارات خوارزمى.
ـ حسینی، سید احمد؛ و سعیدی‌مهر، محمد (1389). «ذات‌گرایی ارسطویی، سینوی و ذات‌گرایی معاصر». دو فصلنامة حکمت سینوی (مشکوه‌النور). شمارة 43. بهار و تابستان. 144-125.
ـ حسینی، سید حسن (1386). رسانة دینی یا دین رسانه‌ای؛ مطالعات نظری در دین و رسانه. تهران: طرح آینده.
ـ دادجو، ابراهیم (1397). «ذات‌گرایی جدید در فلسفة علم معاصر (جریان مهم، اما ناآشنا در ایران معاصر)». نشریة ذهن. شمارة 74. 82-50.
ـ دانسی، مارسل (1387). نشانه‌شناسی رسانه‌ها. (مترجم: گودرز میرزایی و بهزاد دوران). تهران: چاپار (آنیسه‌نما).
ـ دور، گرهار (1391). کارل گوستاو یونگ. (مترجم: پریسا رضایی، رضا نجفی و فریبا روشنفکر). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.
ـ سپهر، محمد همایون (1394). «انسان‌شناسی فرهنگی و رسانه؛ بررسی تعامل رسانة ملی با انسان‌شناسی فرهنگی». دوفصلنامة فرهنگ مردم ایران. بهار و تابستان. 94-79.
ـ سورین، جوزف؛ و تانکارد، جیمز (1381). نظریه‌های ارتباطات. (مترجم: علیرضا دهقان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ شجاعی‌زند، علی رضا (1392). «ذات‌گرایی دین». فصلنامة جستارهای فلسفۀ دین. انجمن علمی فلسفة دین ایران. سال دوم. شمارة سوم. 111-81.
ـ طالعی اردکانی، محمد؛ و مصباح، علی (1394). «نقد و بررسی انواع نامینالیسم با بهره‌گیری از دیدگاه‌های علامه طباطبائی». فصلنامة معرفت فلسفی. شمارة 47. 146-119.
ـ عارفی، عباس (1379). «تفاعل ذهن و عین». فصلنامة ذهن. شمارة 2. 125-112.
ـ غنی‌نژاد، موسی (1395). گفتارهایی در معرفت‌شناسی علم اقتصاد. تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
ـ گیلسپی، مایکل آلن (1398). ریشه‌های الهیاتی مدرنیته. (مترجم: زانیار ابراهیمی). تهران: پگاه روزگار نو.
ـ لازارسفلد، پل؛ و برلسون، برنارد (1382). چگونه مردم در انتخابات ریاست جمهوری تصمیم می‌گیرند. (مترجم: محمدرضا رستمی). چاپ اول. تهران: انتشارات تبلور.
ـ لرافشار، احسان (1384). «انسان‌شناسی رسانه‌ها». نامة انسان‌شناسی. شمارة 8. 195-189.
ـ لی، جان­ای. آر (1356). به‌سوی سیاست‌های ارتباطی واقع‌بینانه: بررسی تحلیلی از گرایش‌ها و اندیشه‌های نوین در زمینة ارتباطات. (مترجم: خسرو جهانداری). تهران: انتشارات سروش.
ـ محمدی، علی (1383). فلسفة سیاسی کانت (اندیشة سیاسی در گسترة فلسفة نظری و فلسفة اخلاق. تهران: نگاه معاصر.
ـ مک­کوایل، دنیس (1382). درآمدی بر نظریة ارتباطات جمعی. (مترجم: پرویز اجلالی). تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
ـ مورلی، دیوید (1397). تلویزیون، مخاطب و مطالعات فرهنگی. (مترجم: سیروان عبدی). قم: انتشارات لوگوس.
ـ مهدی‌زاده، سید محمد (1389). نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: نشر همشهری.
ـ نیکو، مینو؛ و سعیدیان، ایمان؛ و دیگران (1381). شناخت مخاطبان تلویزیون با رویکرد استفاده و خشنودی. تهران: انتشارات سروش و کانون پژوهش‌های سیما.
ـ هاشمی‌مقدم، امیر (1387). «انسان‌شناسی در رسانه‌ها». کتاب ماه. شمارة 5. 57-48.
ـ هایدگر، مارتین (1373). «پرسش از تکنولوژی». (مترجم: شاپور اعتماد). فصلنامة ارغنون. شمارة 1. 30-1.
 
 
 
- Habermas, J (1987). Knowledge and Human Interests. Boston; Polity Press.
- Halloran, James (1970). Television and Delinquency. London: Leicester university .
- Harding, j (1998). Sex Acts: Practices of Femininity and Masculinity. London: Sage Publications.
- Nordenstreng, K (1972)”Policy for news transmission”, in D.McQuail (ed.) Sociology of Mass Communication. Harmondsworth: Penguin Books Ltd. 386-405.