نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی‌ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، گروه ژورنالیسم و خبر، دانشکده ارتباطات و رسانه، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

2 دانشیار دانشکدۀ علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

3 کارشناسی‌ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، گروه ارتباطات، دانشکدۀ علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

10.22034/jiscm.2021.291775.1228

چکیده

در دهه‌های اخیر، شبکه‌های اجتماعی همراه، موردتوجه بسیاری از افراد جامعه قرار گرفته‌اند، چرا که این شبکه‌ها، از عوامل ظهور و شکل‌گیریِ اشکالِ جدیدی از ارتباطات انسانی هستند. امروزه گسترش روزافزون استفاده از این شبکه‌ها در میان جوانان و تبدیل شدن آنها به ابژه‌های مشترکِ نسلی، توجه پژوهشگران علوم ارتباطات را به بررسی نقش و پیامدهای این شبکه‌ها بر روابط بین نسلی جوانان با والدین معطوف کرده است. هدف اصلی این پژوهش، شناخت نقش شبکه‌های اجتماعی همراه در مناسبات نسلی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی است. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها نیز پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته است. با استفاده از فرمول کوکران، از جامعۀ آماری- که تمام دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشکده‌های ارتباطات، حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی را شامل می‌شد- 400 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب و بررسی شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بین مدت‌زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی همراه و تحکیم مناسبات نسلی دانشجویان با والدین، هم‌بستگی منفی وجود دارد. همچنین بین مدت‌زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی همراه و نوع مناسبات نسلی دانشجویان، به‌لحاظ انسجام و هم‌بستگی، روابط چهر‌ه‌به‌چهره با والدین و اعضای خانواده و میان میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی همراه و نوع مناسبات ‌نسلی دانشجویان، از منظر تضعیف پیوند عاطفی در خانواده، رابطۀ معناداری وجود دارد. در مقابل، بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی همراه و نوع مناسبات ‌نسلی دانشجویان، از منظر شکاف نگرشی در خانواده، رابطۀ معنادار تأیید نشده است. شبکه‌های اجتماعی همراه، روند نوسازی در عرصۀ روابط خانوادگی را تسریع و پیوندهای سنتی در خانواده را تضعیف می‌کنند، در این زمینه، با تقویت پیوندهای عاطفی میان والدین و فرزندان، می‌توان از بروز بسیاری از عواقب جبران‌ناپذیر جلوگیری کرد.
واژه‌های کلیدی: شبکه‌های اجتماعی، مناسبات نسلی، شبکه‌های اجتماعی همراه، روابط بین نسلی، جوانان.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Accompanying Social Media in Generational Relations of Allameh Tabataba'i University Students

نویسندگان [English]

  • Javad Sadeghi 1
  • Seyed Reza Naghibulsadat 2
  • Mahnaz Khamseh 3

1 M.A. in Social Communication Sciences, Department of Journalism and News, Communication and Media Faculty, IRIB University, Tehran, Iran. (Corresponding Author)

2 Associate Professor, Communication Faculty, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.

3 M.A. in Social Communication Sciences, Department of Communication, Communication Faculty, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

In recent decades, and due to the role of accompanying social media in shaping various forms of human communication, these media were at the forefront of people’s attention. Today, with the increasing use of social media among the youth, they changed to a common generational object and attracted communication experts’ attention to analyze the role and consequences of these social networks on the intergenerational relationship of the youth with their parents.
    The main purpose of this study is to identify the role of accompanying social media in generational relations of Allameh Tabataba'i University students.
     The research method is survey and the data collection tool is a researcher-made questionnaire. Using Cochran's formula from the statistical population -which included all students studying in the faculties of communication, law and political sciences of Allameh Tabataba'i University in Tehran- 400 people were selected as sample size.
Findings: The findings indicate that there is a negative correlation between the time that the students spend on social media and strengthening their generational relations with their parents. Moreover, there is a significant relationship between the amount of time spent on accompanying social media and the kind of students’ generational relations in terms of cohesion and correlation, face-to-face relations with parents and family members, and between the amount of time spent on accompanying social media and the kind of students’ generational relations in terms of weakening the emotional bond in the family. In contrast, there is no significant relationship between the amount of time spent on accompanying social media and students’ generational relations in terms of the attitudinal divide in the family. Accompanying social media have accelerated the process of modernization in family relationships and weakened the traditional bonds in the family. Regarding that, by strengthening the emotional bonds between parents and children, many irreparable consequences can be prevented.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Media
  • Generational Relations
  • Accompanying Social Media
  • Intergenerational Relations
  • The Youth
آزاد ارمکی، تقی (1389). جامعه‌شناسی ایران: جامعه‌شناسی مناسبات بین نسلی، چاپ اول، تهران: نشر علم.
آزاد ارمکی، تقی؛ و غفاری، غلامرضا (1383). جامعه‌شناسی نسلی در ایران، چاپ اول، تهران: پژوهشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
تابش، رضا؛ و قاسمی‌سیانی، علی‌اصغر (1390). «رویکرد فراتحلیل در مطالعۀ تأثیر دانشگاه بر مناسبات بین‌نسلی در ایران»، فصلنامۀ پژوهش فرهنگی، سال دوازدهم، شمارۀ 13، صص 41-75.
جعفرزاده‌پور، فروزنده (1396). «رسانه، ابزاری برای دسته‌بندی نسل‌ها در ایران»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هشتم، شمارۀ 2، صص 17-1.
خالدی، اسد؛ مهدوی، سیدمحمدصادق؛ و ساروخانی، باقر (1395). «مطالعۀ جامعه‌شناختی رابطۀ بین فناوری‌های نوین ارتباطی و ارتباطات خانوادگی در شهر شیراز»، فصلنامۀ‌ پژوهش‌های ارتباطی، سال بیست­وسوم، شمارۀ 3.
دانش، پروانه؛ ذاکری نصرآبادی، زهرا؛ و سادات‌عبداللهی، عظیمه (1393). «تحلیل جامعه‌شناختی شکاف نسلی در ایران»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شمارۀ 3، صص 31-1.
ذکایی، محمدسعید؛ و ولی­زاده، وحید (1388). «فرهنگ جوانان و تلفن همراه»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، دورۀ دوم، شمارۀ 7، صص 152-119.
زمانی، عباس (1394). خانوادۀ مجازی: مروری بر فرصت‌ها و چالش‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی تلفن همراه، چاپ اول، اصفهان.
زمانیان، علی (1387). تغییرات بنیادین نهاد خانواده در چند دهۀ اخیر در ایران، چاپ اول، معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ و حجازی، الهه (1392). روش تحقیق در علوم رفتاری، چاپ بیست­و­پنجم، تهران: انتشارات فروزش.
شالچی، بهزاد؛ و کلاهی حامد، صبا (1397). «ارتباط ساختاری شکاف میان‌نسلی با اعتیاد به اینترنت در میان نوجوانان»، فصلنامۀ خانواده و پژوهش، سال پانزدهم، شمارۀ 40، صص 111-97.
علیزاده، توحید؛ و محمدی، نریمان (1394). «بررسی نقش رسانه‌های اجتماعی وایبر در برساخت هویت نسلی جوانان»، فصلنامۀ علمی مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، سال شانزدهم، شمارۀ 32، صص 144-119.
غفوری، آرزو؛ و صالحی، کیوان (1399). «تجربۀ زیستۀ بزرگسالان از فرصت­ها و تهدیدهای فضای مجازی»، فصلنامۀ علمی مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، سال بیست­و­یکم، شمارۀ 51، صفحۀ 38-7.
فتحی، سروش؛ و مطلق، معصومه (1390). «جهانی­شدن و فاصلۀ نسلی (مطالعۀ جامعه‌شناختی فاصلۀ نسلی: با تأکید بر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات)»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دورۀ دوم، شمارۀ 5، صص 177-145.
کاستلز، مانوئل (1380). عصر ارتباطات: ظهور جامعۀ شبکه‌ای، جلد اول، (مترجم: احد علیقلیان و افشین خاکباز)، تهران: انتشارات طرح نو.
کاستلز، مانوئل (1393). قدرت ارتباطات، (مترجم: حسین بصیریان جهرمی)، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
کیان، مریم؛ و قلی‌پور، زهره (1395). «آثار تربیتی شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه بر هویت ملی و دینی دانشجویان»، رسانه‌های اجتماعی و مدیریت بحران، فصلنامۀ رسانه، سال بیست­وهفتم، شمارۀ 2، صص 122-105.
گودرزی، سعید (1388). کاربرد آمار در علوم اجتماعی، همراه با دستورات SPSS و تفسیر خروجی‌ها، پایان‌نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
مانهایم، کارل (1380). ایدئولوژی و اتوپیا، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی شناخت، (مترجم: فریبرز مجیدی)، چاپ اول، تهران: سمت.
مک‌کی، متیو؛ پالگ، کیم؛ و فانینگ، پاتریک (1394). مهارت‌های زناشویی، (مترجم: محمد گذرآبادی)، چاپ دوم، تهران: انتشارات رسا.
نصیری، بهاره؛ و بختیاری، آمنه (1395). «آسیب‌شناسی کارکرد تلفن‌ همراه بر خانواده، مناسبات و تعاملات خانوادگی»، مصرف‌گرایی و اعتیاد به تلفن همراه، پژوهشنامۀ زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، شمارۀ 4، صص 157-133.
نیازی، محسن؛ و نصرآبادی، محمد (1390). جامعه و اینترنت، چاپ اول، تهران: انتشارات سخنوران.
یوسفی، نریمان (1386). شکاف بین نسل‌ها؛ بررسی نظری و تجربی، تهران: مرکز مطالعات جوانان و مناسبات نسلی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
یوسفی، نریمان ( 1388). بررسی نقش تلویزیون در روابط نسلی با تأکید بر ارزش­های فرهنگی، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
 
Bowe, B. J., & Wohn, D. Y. (2015, July). Are there generational differences? Social media use and perceived shared reality. In Proceedings of the 2015 International Conference on Social Media & Society (pp. 1-5).
Chen, Y., Wen, J., & Xie, B. (2012) .I communicate with my children in the game: Mediated Intergenerational Family Relationships through a Social Networking Game. The Journal of Community Informatics, 8(1).
Muñoz, D., Cornejo, R., Ochoa, S. F., Favela, J., Gutierrez, F., & Tentori, M. (2013, November). Aligning intergenerational communication patterns and rhythms in the age of social media. In Proceedings of the 2013 Chilean Conference on Human-Computer Interaction (pp. 66-71).
Subrahmanyam, K., & Šmahel, D. (2011). Intimacy and the Internet: Relationships with friends, romantic partners, and family members. In Digital youth (pp. 81-102). Springer, New York, NY.
Sultana, S. (2017). Social Networking Sites (SNS) and family relationship: A study on youths of Dhaka City. IOSR Journal of Humanities and Social Science22(4), 46-52.