نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، گروه علوم انسانی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد گروه ارتباطات و تبلیغ، دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

3 استادیار گروه علوم اجتماعی اسلامی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

10.22034/jiscm.2022.322906.1327

چکیده

مسئلۀ شناخت خود، پیوندی ناگسستنی با تعاملات اجتماعی دارد. گذشته از علم حضوریِ هر کس نسبت به خویش و شناخت درونی هر جامعه‌ای از خود، این شناخت، ناگزیر در تعاملات اجتماعی متحول می‌شود. یکی از منابع شناخت تاریخی از خود، تحلیل سفرنامه‌های ایران‌گردی سیاحان بیگانه است. هدف این پژوهش، صرفاً تحلیل سفرنامه‌ها و استخراج خلقیات سیاح‌منظری ایرانیان نیست، بلکه به دنبال بازنمایی این خلقیات در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام هستیم. برای این منظور، سفرنامه‌های سیاحان بیگانه را که در عصر صفویه و قاجار به ایران سفر داشته‌اند، بررسی کرده‌ایم تا به بازنمایی خلقیات سیاح‌منظرانه‌ در اینستاگرام دست یابیم. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، دو گام برداشته‌ایم. ابتدا با مطالعۀ 57 سفرنامۀ عصر قاجار و صفویه، ۸۵ گزارۀ مرتبط با خلقیات ایرانیان به دست آمد. در ادامه، از این مضامین به ۸۲ هشتگ در اینستاگرام رسیدیم و در مجموع ۱۶۴۰ پست مرتبط با این هشتگ‌ها را تا رسیدن به اشباع نظری بررسی کردیم. در این مرحله، مشخص شد که بازنمایی امروزی این خلقیات نسبت به عصر قاجار و صفویه چه تغییراتی داشته است. از 82 هشتگ موردبررسی قرارگرفته در اینستاگرام فارسی، 62 درصد بازنمایی کامل، 14.6 درصد بازنمایی معکوس، 5 درصد بازنمایی به صورت ناقص و در نهایت، 19 درصد فاقد هرگونه بازنمایی در اینستاگرام فارسی بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Representation of Iranian Landscape Tourist’s Characteristics on Instagram

نویسندگان [English]

  • Sajjad Abdollahinasab 1
  • Hassan Bashir 2
  • Mohsen Saboorian 3

1 Ph.D. Student in Communication, Department of Social Sciences, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

2 Professor of Culture & Communication, Faculty of Islamic Thoughts, Culture and Communication, University of Imam Sadiq, Tehran, Iran.

3 Assistant Professor of Islamic Social Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.(Corresponding Author).

چکیده [English]

The issue of knowing one’s self has an inseparable relationship with social interactions. Beyond everyone’s knowing of him/herself, and every society’s internal knowledge of its own, such a knowledge is, unavoidably, transformed in social interactions. The aim of this research is not mere analysis of the travelogues and extraction of Iranian landscape tourist’s characteristics but also representing such characteristics on Instagram as a social network. To achieve that, we have analyzed the itineraries of foreign tourists who have traveled to Iran during Safavid and Qajar to represent tourist-viewed characteristics of Iranian people on the Instagram. Using thematic analysis, we took two steps. At the beginning, through investigation of fifty seven Qajar and Safavid travelogues, fifty eight phrases representing the Iranian people's characteristics were achieved. After that, we achieved eighty two hashtags on the Instagram and in total, we analyzed 1640 posts related to these hangtags to arrive at theoretical saturation. In this step, the differences between today’s representing of such characteristics in comparison to Qajar and Safavid periods were found out. It was concluded that from among the 82 investigated hashtags on the Persian Instagram, 62% were of complete representation, 14.6% of converse representation, 5% of partial representation and finally 19% of no representation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian People's Characteristics
  • Travelogue
  • Tourist-viewed Characteristics
  • Persian Instagram
  • Social Media
ابن‌مسکویه، احمد بن محمد (1394). تهذیب‌الاخلاق و تطهیرالاعراق، تهران: مؤسسۀ انتشارات عرفان.
بتا (مرکز پژوهشی) (1399). «تعداد کاربران فارسی زبان در تلگرام، اینستاگرام و توئیتر»، URL: http://fna.ir/f1byk7، ۲۶ تیر (آخرین مشاهده: 15/8/1400).
ترک لادانی، صفورا (1399). «مطالعۀ آداب و رسوم ایرانی در سفرنامۀ جیمز موریه و به سوی اصفهان اثر پیر لوتی»، پژوهش‌های تاریخی دورۀ جدید، سال دوازدهم، شماره 2 19 -34.
جلایر، جیران (1390). بازنمایی تجربۀ فراغت ایرانیان در سفرنامه‌های اروپاییان به ایران در دو دورۀ صفویه و قاجاریه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
جوادی یگانه، محمدرضا (1396). ایرانی‌ترین غیر ایرانی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
رحمانی، کامران (1390). بازنمایی فرهنگ و مردم ایران در آثار سفرنامه‌نویسان اروپایی (فرانسه، انگلیس، آلمان) از اوایل دورۀ قاجار تا انقلاب مشروطه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران: ایران.
ریتزر، جورج (1395). نظریۀ جامعه‌شناسی، (مترجم: هوشنگ نایبی)، تهران: نی.
زاهدی، طاهره (1392). شرق در سفرنامه‌های ژان شاردن و کنت دو گوبینو، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
زکی، محمدعلی (1383). «درآمدی بر جامعه شناسی جهانگردی و گردشگری»، فصلنامۀ مطالعات جهانگردی، شمارۀ 5.
عاملی، سعیدرضا (1390). مطالعات جهانی شدن: دوفضایی شدن‌ها و دو جهانی شدن‌ها، تهران: سمت، 1390.
علیزاده، محمدامین (1397). بازتاب زندگی ایرانیان در سفرنامه‌های عصر ناصری (مطالعۀ موردی: سفرنامۀ فریزر معروف به سفر زمستانی، سفرنامۀ پولاک و سفری به دربار سلطان صاحبقران)، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (1392). الحقایق فی محاسن الاخلاق، قم: آیت اشراق.
گل محمدی، احمد (1381). جهانی شدن، فرهنگ و هویت، تهران: نی.
لطیفی، حسن (1384). توریسم و درآمدهای ارزی، انتشارات بهراد، چاپ اول.
محسنیان‌راد، مهدی (1396). ارتباط‌شناسی، تهران: سروش.
محسنیان‌راد، مهدی (1399). رسانه‌شناسی (نسخۀ خلاصه شده)، تهران: سمت.
ملنیک، آرتور (1389). نظریۀ کانت دربارۀ خود، (ابوالفضل مسلمی: مترجم). کتاب ماه فلسفه، شمارۀ 31.
نصیریان، جلال (1389). نگاهی به انواع گردشگری از توریسم تا گردشگری، مجلۀ آریانا گردشگر، شمارۀ 30.
 
-Devereux, Eion (2003), Understanding the Media, London: Sage Publications. Edwards, Milton (2002), Researching the Radical, the Quest for a Perspective, London: Sage Publications.
-Hall, Stuart. (1997), Cultural Representation and Signifying Practice, London: Sage Publications.
-Hall, Stuart. (2003), “The Work Representation”, in Stuart Hall (Eds.), Representation: Cultural Representation and Signifying Practices, London: Sage Publications.
-Knox, Paul and Marston, Sallie A (2004), Human Geography: Places and Regions in Global Contexr, Pearson Education, Inc: Upper Saddle River NJ.