نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 داﻧﺸﺠﻮی مقطع دکتری، رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه حقوق دانشگاه شاهد (نویسنده مسئول).

چکیده

«ضرورت حمایت قانونی از کودکان در حوزۀ تبلیغات» امری است که قانو‌نگذاران کشورهای مختلف از دیرباز بدان توجه داشته‌اند. این مسئله در زمرۀ دستورالعمل‌های اتحادیۀ ‌اروپا نیز قرار گرفته است. در مقالۀ حاضر، با مطالعۀ این دستورالعمل‌ها، موضع نظام حقوقی ایران را در این خصوص ارزیابی می‌کنیم. متأسفانه تبلیغات ناظر به کودکان- با وجود اهمیت بالایی که دارد- در نظام حقوقی ایران، فاقد ضوابط و چارچوب مشخص و روشن است. مصوبات لازم‌الاجرای این حوزه، محدود به چند مورد (مندرج در مادۀ 9 آیین‌نامۀ امور اعلانات و مادۀ 12 آیین‌نامۀ تأسیس و نظارت بر نحوۀ کار و فعالیت کانون‌های آگهی تبلیغاتی) است و در مصوبات فعلی، پیش‌نویس‌ها و لوایح در حال بررسی، به مواردی مانند: زمان پخش آگهی‌تبلیغاتی، تعدد، تکرار و طول مدت پخش آگهی اشاره نشده است. در قوانین ما از یک‌سو، ردۀ سنی‌ای که مشمول عنوان کودک و نوجوان قرار می‌گیرد، به‌شدت محل بحث است و از سوی دیگر، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های حاکم بر چنین تبلیغاتی عمدتاً در حد پیش‌نویس و دستورالعمل‌های داخلی است. لذا شاید صحیح‌تر آن باشد که بگوییم نظام حقوقی ما در ارتباط با اصول حاکم بر تبلیغات کودک، موضعی اتخاذ نکرده و لازم است علاوه بر ترسیم اصول مزبور، ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های ناظر بر این حوزه نیز تبیین شود. در پژوهش حاضر، به شیوۀ تحلیلی- توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی، این موضوع بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal Principals of Advertising Governing Children in Iran and European Union Directives

نویسندگان [English]

  • Seyede Maryam Etemad 1
  • Sattar Zarkalam 2

1 Ph.D. Student of Private Law, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Associate Professor of Law, Shahed University (Corresponding Author).

چکیده [English]

The legal support of children’s rights in the field of advertising is a necessity which law-makers in different countries have brought into consideration for decades. European Union has also directives in this regard. The present article has studied the mentioned directives in order to evaluate legal system of Iran with a comparative view. Unfortunately, the advertising for children-despite its high level of importance- does not have a vivid framework in Iran’s legal administration. Irrevocable regulations in this regard are limited to a few articles in the rule book of advertisements affairs (Article 9 of the rule book & other legitimate attachments). In the present regulations, enactments and drafts under survey, cases like: broadcast time schedule of ads, their frequency & duration have not been considered.
In Iran’s law principals the children’s age limit is an issue under argument while limitations & prohibitions on the advertising have not been seriously taken into consideration. Thereupon, it is correct to say that our legal administration has not decisively taken side. In addition to the mentioned principals there must be a thorough supervision and bans in relation to advertising for children. The methodology of the present research is descriptive analysis plus library study & Internet data collecting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Commercial Advertising
  • Advertising Governing Children
  • Child Audience
  • EU Directives
اسدی طاری، محمد حسن (1372). «تاریخچة تبلیغات ‌بازرگانی». مجلة رسانه. شمارة 13.
اسماعیلی، محسن (1390). گزارش توجیهی پیشنویس قانون تبلیغات بازرگانی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حمزه زینالی، امیر؛ و روحی کریمی، تاچارا (1396). «تحولات سن کودکی در حقوق ایران». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شمارة 46.
دو بلفوند، زویه لینان (1390). حقوق تجارت الکترونیک. (مترجم: ستار زرکلام). تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
رفعتی، مهری (1373). سیر تحول تبلیغات بازرگانی در مطبوعات ایران از سال 1229 تا 1372. پایان‌نامة کارشناسی ‌ارشد علوم ارتباطات اجتماعی. دانشکدة علوم اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبائی.
شکری، فریده (1387). «بررسی حقوقی سن ازدواج و رشد دختران». مطالعات راهبردی زنان. شمارة 40.
صادق‌پور، محمد (1389). مسئولیت کیفری ناشی از شیوة تبلیغات. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی. دانشکدة حقوق. دانشگاه قم.
معتمدنژاد، کاظم (1388). حقوق تبلیغات بازرگانی. تهران: دفتر مطالعات و توسعة رسانه‌ها.
موسوی ایوریق، سید وحید (1395). مطالعة تطبیقی قواعد حقوقی حاکم بر تبلیغات در تجارت الکترونیک در حقوق ایران و اتحادیة اروپا. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد حقوق خصوصی. دانشکدة علوم انسانی. دانشگاه شاهد.
مینائی، سمیه (1390). بررسی مقررات آگهیهای تجاری سیمای جمهوریاسلامی ایران ویژة کودکان از دیدگاه کارشناسان تبلیغ و حقوق. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد علوم‌ اجتماعی. دانشکدة علوم حدیث، دانشکدة صدا و سیمای جمهوری ‌اسلامی ایران.
هاشمیان، منیژه (1392).       نظامحقوقیتبلیغاتتجاریخطاببهکودکاندرتلویزیون. پایان‌نامة کارشناسی ‌ارشد حقوق ارتباطات. دانشکدة حقوق و علوم سیاسی. دانشگاه علامه طباطبائی.
اسناد و مصوبات
آییننامةآگهیهایتجارتیدرشبکةرادیوییکشور مصوب 1347.
آییننامة تأسیس و نظارت بر نحوة کار فعالیت کانونهای آگهی و تبلیغاتی مصوب 1358.
آییننامة تنظیم امور اعلانات مصوب 1348.
آییننامة ساماندهی تبلیغات کالاها و خدماتموضوع مادة 8 قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور مورخ 1394 مصوب هیئت وزیران.
آییننامةطرز مصرفدرآمدآگهیهایبازرگانیشبکةرادیوییکشور مصوب 1347.
پیشنویس آییننامة اجرایی مادة 79 قانون تجارت الکترونیکی تنظیم سال 1385.
پیشنویس لایحة تبلیغات بازرگانی جمهوری اسلامی ایران.
قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392.
دستورالعمل ادارة کل تجاری صدا و سیما با عنوان مجموعهمقررات و ضوابط تولید و پخش آگهیهای رادیو و تلویزیونی سال 1395.
قانون اساسنامة سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مصوب 1362.
قانون اساسی جمهوری اسلامی 1358.
قانون تجارت الکترونیکی مصوب 1382.
قانون خطمشی کلی و اصول برنامههای سازمان صدا وسیمایجمهوریاسلامی ایران (مصوب 17تیرماه 1361).
قانون راجع به نظارت مطبوعات مصوب 1301.
قانون مجازات اسلامی مصوب1392.
قانون مطبوعات مصوباسفند1364.
قانون ممنوعیت تبلیغات و معرفی محصولات و خدمات غیرمجاز و آسیبرسان به سلامت در رسانههای ارتباطجمعی داخلی، بینالمللی و فضاهای مجازی مصوب 1397.
نظامنامة وزارت معارف و اوقاف مورخ 1335.
- کتب
Dunne, Robert (2009). Computers and the Law; An Introduction to Basic Legal Principles and Their Application in Cyberspace. Britania: University of Cambridge.
2- اسناد
Commission Regulation (EC) No 1289/2008 of 12 December 2008 amending Commission Regulation (EC) No 809/2004 implementing Directive 2003/71/ EC of the European Parliament and of the Council as regards elements related to prospectuses and advertisements.
Commission delegated regulation (EU)2016/301of30 November 2015 supplementing Directive 2003/71 /EC of the European Parliament and of the Council with regard to regulatory technical standards for approval and publication of the prospectus and dissemination of advertisements and amending Commission Regulation (EC) No 809/2004.
Directive 97/55/EC of European Parliament and of the Council of 6 October 1997.
Directive 97/7/EC of the european parliment and of the council of 20 may 1997 on the protection of consumers in respect of distance contracts.
Directive 2005/29/EC of the European Parliament and of the Council of 11 May 2005.
Directive 2008/95/EC of the European Parliament and of the Council of 22 October 2008 to approximate the laws of the Member States relating to trade marks.
Consolidated ICC Code of advertising and Marketing Communication Practice (2009).
Directive 2011/92/EU of the European Parliament and of the Council of 13 December 2011 on combating the sexual abuse and sexual exploitation of children and child pornography.
ICC’s Advertising and Marketing Communications Code. first issue; 1937-last edition; 2018, International Chamber of Commerce (ICC).
Television broadcasting activities: “Television without Frontiers” (TVWF) Directive.
ج- منابعالکترونیک
https://www.britannica.com/topic/marketing (last visited 2019-05-26).
http://dictionary.abadis.ir/?LnType=dehkhoda,moeen,amid&Word=%D8%AA%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%BA(last visited 2020-04-18).
https://press.farhang.gov.ir/fa/news/ .122337(last visited 2020-04-18).
http://www.iictf.ir/en (last visited 2019-07-01).
http://www.ion.ir/news/332201/ (last visited 2019-07-01).