نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ حقوق و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. (نویسنده مسئول)

2 استاد جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ حقوق و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

3 استادیار مدیریت بازرگانی، دانشگاه غیرانتفاعی علامه فیض کاشانی، کاشان، ایران.

4 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

10.22034/jiscm.2023.360533.1425

چکیده

یکی از وجوه مهم تغییرات فرهنگی در کشورمان که تا حدی در نتیجۀ تکنولوژی‌های جدید ارتباطی پدید آمده، نوعی تغییر در الگوی حجاب و پوشش ناشی از فرهنگ مصرفی است که از ارزش‌های اخلاقی، دینی و سنتی کشورمان فاصله گرفته است. هدف از این تحقیق، شناسایی و رتبه‌بندی میزان رابطۀ اینترنت و ماهواره بر انواع کنش‌های اجتماعی مرتبط با حجاب زنان است و به این منظور، از رویکرد نظری چهار کنش اجتماعی ماکس وبر استفاده شده است. در این راستا، سه منطقۀ 2، 10 و 18 شهر تهران که مناطق بالا، متوسط و پایین شهر هستند، انتخاب شده‌اند. جامعۀ آماری شامل زنان و دختران با حجم نمونۀ 358 نفر بوده و از نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده شده است. این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایش است و برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل و رتبه‌بندی داده‌ها از تکنیک تاپسیس (TOPSIS) و آنتروپی‌شانون استفاده شده است. براساس یافته‌ها و نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش، به‌ویژه ضریب رقابت‌پذیری، کنش ارزشی از لحاظ معیارهای آن (علمی- خبری و تفریحی- سرگرمی ماهواره و اینترنت)، در رتبۀ نخست قرار گرفت. رتبه‌های بعدی به‌ترتیب مربوط به کنش عقلانی، کنش سنتی و کنش عاطفی است. همچنین تأثیر معیارهای مختلف ماهواره و اینترنت بر روی کنش‌های مرتبط با سطح حجاب متفاوت بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying and Ranking of the Relationship between Internet and Satellite on Social Actions towards Hijab (Using TOPSIS and Shannon’s Entropy Methods)

نویسندگان [English]

  • Sahar Naghipoor Eivaki 1
  • Mohsen Niazi 2
  • Mohammad Aghighi 3
  • Amir Rastegarkhaled 4

1 Ph.D. Student in Sociology,Department of Social Science, Faculty of Law and Humanities, Kashan University, Kashan, Iran. (Corresponding Author)

2 Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Law and Humanities, Kashan University, Kashan, Iran.

3 Assistant Professor, Business Management, Allameh Feyz Kashani Non-Profit University, Kashan, Iran.

4 Associate Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities, Shahed University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

One of the important aspects of cultural changes in our country, which has emerged to some extent as a result of new communication technologies, is a kind of change in the pattern of hijab and covering caused by consumer culture, which has distanced itself from the moral and religious-traditional values of our country. The purpose of this study is to identify and rank the relationship between the internet and satellite on the types of social actions related to women's hijab, and to do so, the theoretical approach of Max Weber's four social actions has been applied. For this purpose, three areas of 2, 10 and 18 of the city of Tehran, which are upper, middle and lower areas of the city, have been selected. The statistical population included women and girls with a sample size of 358 people, and multi-stage cluster sampling has been used. This study is descriptive and is a survey in which a questionnaire was used to collect the data. To analyze and rank the data, TOPSIS and Shannon’S Entropy techniques were used. Based on the findings and results of the study, especially the competitiveness coefficient, the value action was ranked first in terms of its criteria (scientific-news and entertainment-leisure of satellite and the internet). The next ranks belonged to instrumental action, traditional action and emotional action, respectively. Also, the effect of different satellite and internet criteria on actions related to the level of hijab was different.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Internet
  • Satellite
  • Hijab
  • Social Actions
  • TOPSIS
  • Shannon’s Entropy
استونز، راب (1393). متفکران بزرگ جامعهشناسی،‌ (مترجم: مهرداد میردامادی)، تهران: چاپ نهم، نشر مرکز.
تافلر، آلوین (1400). موج سوم، (مترجم: شهیندخت خوارزمی)، تهران: چاپ بیست‌و‌هشتم، فرهنگ نشر نو.
تاجیک‌اسماعیلی، سمیه؛ و آقایی، مهدی (1399). مقایسۀ روابط صمیمانه میان کاربران وابسته به اینترنت و کاربران غیروابسته در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران، مطالعات فرهنگ-ارتباطات، سال بیست‌ویکم، شمارۀ 51. 91-114.
تبریزی، منصوره (1398). «رابطۀ رسانه‌ای شدن زندگی روزمره و سلامت خانواده»، فصلنامۀ مطالعات رسانههای نوین، سال پنجم، شمارۀ 18، 167-202.
جلایی‌پور، حمیدرضا؛ و محمدی، جمال (1394). نظریههای متأخر جامعهشناسی، تهران: نشرنی، چاپ ششم.
خدادادی‌سنگده، جواد؛ و احمدی، خدابخش (1394). «نقش عوامل فرهنگی و رسانه‌ای در پیش‌بینی حجاب زنان؛ مطالعه‌ای ملی»، فصلنامۀ فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، سال دهم، شمارۀ 33. 7-21.
 دادگران، محمد (1393). افکار عمومی و معیارهای سنجش آن، تهران: چاپ نهم، انتشارات مروارید.
دورخ، روناک؛ و نوری، حامد (1399). «تبیین مدل جامعه‌شناختی مدیریت بدن زنان براساس سرمایۀ فرهنگی و رسانه با میانجی‌گری مقایسۀ اجتماعی (مطالعۀ موردی: شهر سنندج)»، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 12، شمارۀ 1، 71-90.
رستگارخالد، امیر؛ محمدی، میثم؛ و نقی‌پورایوکی، سحر (1391). «کنش‌های اجتماعی زنان و دختران نسبت به حجاب و رابطۀ آن با مصرف اینترنت و ماهواره»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی زنان، سال 14، شمارۀ 56، 7-82.
رفعت‌جاه، مریم (1386). «هویت انسانی زن در چالش آرایش و مد»، فصلنامۀ کتاب زنان، سال دهم، شمارۀ 38، 135-179.
روشه، گی (1396). مقدمهای برجامعهشناسی عمومی، (مترجم: هما زنجانی‌زاده) ، تهران: جلد چهارم، نشر دانشگاه انتشارات سمت.
عضدانلو، حمید (1398). آشنایی با مفاهیم اساسی جامعهشناسی، تهران: نشر نی، چاپ پنجم.
غیاثی، مهدی (1400). موج چهارم عصر فضای مجازی، تهران: انتشارات اندیشه احسان.
فتحی، حبیب‌اله؛ و جعفری، علی (1396). «رابطۀ مصرف رسانه‌ای با تغییر سبک زندگی (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی)»، فصلنامۀ مطالعات رسانههای نوین، سال سوم، شمارۀ 9. 221-255.
کار، نیکلاس (1400). اینترنت با مغز ما چه میکند؟، (مترجم: محمود حبیبی)، تهران: انتشارات گمان.
کرایب، یان (1393). نظریۀ اجتماعی مدرن (از پارسونز تا هابرماس)، (مترجم: عباس مخبر)، تهران: نشر آگه، چاپ نهم.
کوزر، لیوئیس (1399).‌ زندگی و اندیشۀ بزرگان جامعهشناسی، (مترجم: محسن ثلاثی)، تهران: انتشارات علمی، چاپ بیست‌و‌دوم.
کیانی‌سلمی، صدیقه؛ شاطریان، محسن؛ یوسفی‌فر، طاهره؛ و امجدی، زهرا (1400). «بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر نحوۀ گذراندن اوقات فراغت زنان خانه‌دار شهر قم»، پژوهشنامۀ زنان، دورۀ 12، شمارۀ 38، 197-227.
گل‌محمدی، احمد (1396). جهانیشدن، فرهنگ، هویت. تهران: نشر نی، چاپ هشتم.
گیبینز، جان؛ و ریمر، بو (1384). سیاست پستمدرنیته، (مترجم: منصور انصاری)، تهران: نشر گام نو، چاپ دوم.
گیدنز، آنتونی (1399). جامعهشناسی، (مترجم: حسن چاوشیان)، تهران: نشر نی، چاپ شانزدهم.
محسنی‌تبریزی، منوچهر (1393). جامعهشناسی جامعۀ اطلاعاتی، تهران: نشر دیدار، چاپ سوم.
محمودی، مرتضی؛ و بابایی، محمدعلی (1399). «مبانی جرم‌انگاری عدم رعایت حجاب شرعی در حقوق کیفری ایران»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، سال یازدهم، شمارۀ اول، 253-274.
مسعودی، امیدعلی (1399). «فهم کنش زنان کنشگر کمپین«چهارشنبه‌های سفید» (مورد مطالعه: شبکۀ اجتماعی اینستاگرام، 1397)»، فصلنامۀ پژوهشهای ارتباطی، سال بیست‌و‌هفتم، شمارۀ 1، (پیاپی101)، 123-142.
معروف‌پو، مینا؛ و سفیری، خدیجه (1397). «تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر تعارض هویتی زنان شهر نقده»، مطالعات زن و خانواده، دورۀ 6، شمارۀ 2، 225-255.
منصوری‌شاد، طیبه؛ دلاور، علی؛ و مظفری، افسانه (1397). «بررسی میزان و نوع استفاده از پیام‌رسان‌های تلفن‌همراه هوشمند نزد زنان خانه‌دار تهران»، پژوهشنامۀ زنان، سال نهم، شمارۀ دوم، 150-129.
نیازی، محسن؛ میری، سمیه؛ و عقیقی، محمد (1398). «بررسی شاخص‌های سلامت روانی و جسمانی میان سالمندان مقیم و غیرمقیم سرای سالمندان شهر تهران براساس تکنیک تاپسیس (سال1397-1396)»، سالمندشناسی، دورۀ 4، شمارۀ 1، 74-84.
نیازی، محسن؛ میری، سمیه؛ رازقی‌مله، هادی؛ و فرهادیان، علی (1398). «رتبه‌بندی شبکه‌های اجتماعی مجازی براساس میزان رضایتمندی کاربران شهر تهران»، فصلنامۀ مطالعات میانرشتهای ارتباطات و رسانه، سال دوم، شمارۀ 3 (پیاپی5)، 61-80.
 واترز، مالکوم (1379). جهانیشدن، (مترجم: سیاوش مریدی و اسماعیل مردانی‌گیوی)، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
وبر، ماکس (1395). مفاهیم اساسی جامعهشناسی، (مترجم: احمد صدارتی)، تهران: نشر مرکز، چاپ یازدهم.
وثوقی،‌ منصور؛ و نیک‌خلق، علی‌اکبر (1395).، مبانی جامعهشناسی، تهران: چاپ بیست‌و‌پنجم، انتشارات بهینه.
Praprotnik, Tadej., (2004). “How to Understand Identity in Anonymous Computer-Mediated Communication?”, Revija Za Sociologiju, 35(1-2):1-11.
Bannon, Stephanie.; McGlynn, Tracy.; McKenzie, Karen.; & Quayle, Ethel. (2015). “The positive role of Internet use for young people with additional support needs”, Computers in Human Behavior, 53, C, pp 504–514.